×

Nadgodziny w systemie równoważnym: jak pracodawcy mogą je rozliczać?

Nadgodziny w systemie równoważnym: jak pracodawcy mogą je rozliczać?

W świecie produkcji i przemysłu elastyczne systemy pracy to codzienność. Firmy często stosują równoważny system czasu pracy, który pozwala na wydłużenie dniówki do 12 godzin, przy zachowaniu odpowiedniego bilansu czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Co jednak, gdy pracownicy chcą pracować dłużej, a ich godziny przekraczają miesięczny wymiar? Sprawa wcale nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać.

Planowanie pracy a nadgodziny – granica, której nie wolno przekraczać

Przepisy prawa pracy jasno określają, że grafik pracownika musi być dostosowany do obowiązującego w danym okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że nie można planować nadgodzin z wyprzedzeniem – jest to niezgodne z przepisami. Nadgodziny mogą pojawić się tylko w wyjątkowych sytuacjach, jak np. nagła konieczność zapewnienia ciągłości produkcji (art. 151 § 1 Kodeksu pracy).

System równoważny a nadgodziny – kiedy się pojawiają?

W systemie równoważnym pracownik może pracować dłużej niż standardowe 8 godzin, np. 10 czy 12 godzin dziennie, ale nie oznacza to automatycznie nadgodzin. Te występują dopiero po przekroczeniu ustalonego w grafiku czasu pracy.

Wyróżniamy dwa rodzaje nadgodzin:

  • Dobowe – gdy pracownik przepracuje więcej godzin, niż przewidziano w harmonogramie na dany dzień.
  • Średniotygodniowe – gdy na koniec okresu rozliczeniowego okaże się, że przeciętny tygodniowy wymiar pracy przekroczył 40 godzin.

Kiedy pracownik może liczyć na dodatek za nadgodziny?

Jeśli w danym dniu zaplanowano dla pracownika 8 godzin pracy, a przepracował on 10 godzin, to dwie dodatkowe godziny będą nadgodzinami. Ale jeśli grafik przewidywał 10 godzin pracy, to nadgodziny pojawią się dopiero po przekroczeniu tego czasu.

Przykładowo, jeśli pracownik miał zaplanowane 10 godzin, a faktycznie przepracował 12, to dwie godziny pracy dodatkowej będą uznane za nadgodziny i należy mu się za nie dodatek.

Dodatek 50% czy 100%? To zależy od pory dnia

Wysokość dodatku za nadgodziny zależy od momentu ich przepracowania:

  • 50% dodatku – za nadgodziny przypadające w normalnych godzinach pracy (dzień roboczy, pora dzienna).
  • 100% dodatku – jeśli nadgodziny przypadają w nocy, niedziele lub święta, które miały być dniem wolnym.

Przykład – nadgodziny w praktyce

Pełnoetatowy pracownik w systemie równoważnym pracuje w porze nocnej od 22:00 do 06:00. 4 grudnia miał zaplanowaną zmianę od 20:00 do 06:00, a następnego dnia również od 20:00 do 06:00. Jednak na polecenie pracodawcy musiał zostać dodatkowe 2 godziny, kończąc pracę dopiero o 08:00. W efekcie przepracował 12 godzin, czyli o 2 godziny więcej niż przewidywał harmonogram

W tym przypadku:

  • Nadgodziny przypadały w porze dziennej (od 06:00 do 08:00), więc pracownikowi przysługuje 50% dodatek za te dwie godziny.
  • Oprócz tego, za całą 12-godzinną zmianę należy mu się normalne wynagrodzenie.

Co mogą zrobić pracodawcy?

Aby uniknąć problemów z nadgodzinami, pracodawcy powinni:

  1. Dostosowywać grafiki do nominalnego wymiaru czasu pracy.
  2. Rozważyć wydłużenie okresów rozliczeniowych – np. do 3 czy 4 miesięcy, co pozwala na lepszą organizację pracy.
  3. Monitorować przepracowane godziny, aby nadgodziny pojawiały się wyłącznie w uzasadnionych przypadkach.

Podsumowanie

System równoważny daje większą elastyczność w planowaniu czasu pracy, ale nie zwalnia z przestrzegania przepisów dotyczących nadgodzin. Pracodawcy muszą uważnie kontrolować harmonogramy, aby nie dopuścić do nieplanowanego przekraczania miesięcznego wymiaru godzin. A jeśli nadgodziny się pojawią – należy pamiętać o właściwym wynagrodzeniu dla pracowników. Bo choć elastyczność to podstawa nowoczesnej produkcji, to zgodność z prawem i uczciwe traktowanie pracowników zawsze powinny być priorytetem.

Aby uzyskać więcej informacji na temat nadgodzin w systemie równoważnym oraz obowiązujących przepisów, odwiedź oficjalną stronę rządową: gov.pl lub skontaktuj się z nami tutaj.

Nowy obowiązek pracodawcy – sprawdź dokumentację przed końcem 2024 roku, aby uniknąć kary

Obowiązek pracodawcy wynikający z nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzonej w 2023 roku wciąż bywa zaniedbywany. Brak realizacji tego obowiązku może narazić firmę na karę nawet do 30 000 zł. Grudzień 2024 to doskonały moment na weryfikację dokumentacji pracowniczej, aby uniknąć ryzyka i spełnić wymagania prawne.

Na czym polega obowiązek pracodawcy?

Nowelizacja Kodeksu pracy rozszerzyła obowiązki informacyjne pracodawców wobec pracowników. Zgodnie z art. 29 § 3, pracodawcy muszą nie tylko przekazać informacje o warunkach zatrudnienia na początku współpracy, ale także aktualizować je w przypadku jakichkolwiek zmian. Obowiązek ten obejmuje między innymi:

  • wymiar urlopu wypoczynkowego,
  • długość okresu wypowiedzenia.

Brak aktualizacji tych informacji w odpowiednim czasie oznacza naruszenie przepisów, co może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych.

Obowiązek dotyczący urlopu – co musisz wiedzieć?

Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy i wynosi:

  • 20 dni – dla pracowników zatrudnionych krócej niż 10 lat,
  • 26 dni – dla pracowników z co najmniej 10-letnim stażem.

Jednak do stażu pracy wliczane są także okresy nauki. Przykładowo:

  • ukończenie szkoły średniej ogólnokształcącej dodaje 4 lata,
  • ukończenie studiów wyższych – 8 lat.

Pracodawca ma obowiązek monitorować zmiany w uprawnieniach pracownika i aktualizować jego dokumentację, jeśli zmieni się wymiar urlopu.

Obowiązek związany z okresem wypowiedzenia

Drugim kluczowym elementem jest długość okresu wypowiedzenia, który zmienia się wraz ze stażem pracy u danego pracodawcy:

  • 2 tygodnie – dla zatrudnienia krótszego niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc – dla zatrudnienia wynoszącego co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące – dla zatrudnienia wynoszącego co najmniej 3 lata.

Pracodawca ma obowiązek aktualizować tę informację na bieżąco, aby była zgodna z aktualnym stażem pracy pracownika

Dlaczego warto zadbać o ten obowiązek przed końcem roku?

Koniec roku to moment podsumowań i przygotowań do nadchodzących wyzwań. To również dobry czas, aby upewnić się, że wszystkie obowiązki związane z dokumentacją pracowniczą zostały spełnione. Zaniedbanie tego obowiązku może skutkować:

  • karami finansowymi,
  • pogorszeniem relacji z pracownikami,
  • problemami podczas kontroli inspekcji pracy.

Aby uniknąć kar i problemów, zaleca się:

  1. Regularne przeglądanie dokumentacji kadrowej.
  2. Sprawdzanie, czy dane dotyczące wymiaru urlopu i okresu wypowiedzenia są aktualne.
  3. Aktualizowanie informacji, jeśli zaszły zmiany w prawach pracownika.

 

Nie zaniedbuj kluczowego obowiązku pracodawcy przed końcem 2024 roku. Zaktualizowanie informacji o warunkach zatrudnienia to nie tylko wymóg prawny, ale także sposób na uniknięcie wysokich kar i utrzymanie porządku w dokumentacji pracowniczej. Sprawdź swoje działania już teraz i wejdź w 2025 rok z czystym sumieniem! Skontaktuj się z nami już dziś.

Zmiany wynikają z nowelizacji Kodeksu pracy – art. 29, art. 36, art. 154 ustawy z 26 czerwca 1974 roku (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465). – więcej informacji na stronie informacyjnej.

Rewolucja na rynku pracy – wszystkie umowy cywilnoprawne mają być oskładkowane

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który może wywrócić do góry nogami życie zawodowe milionów Polaków. Chodzi o umowy cywilnoprawne. Zapowiada się oskładkowanie wszystkich umów cywilnoprawnych, w tym umów o dzieło, co może znacząco wpłynąć na domowe budżety oraz sytuację na rynku pracy. Ta zmiana, choć od dawna zapowiadana, wciąż budzi sporo kontrowersji, a prace nad nią są już na zaawansowanym etapie. (więcej…)

Płaca minimalna – zmiany w pigułce
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, pod kierownictwem Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, przygotowało nowy projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zdaniem resortu zmiany są konieczne, aby dostosować polskie prawo do dyrektywy UE z 19 października 2022 r. dotyczącej adekwatnych wynagrodzeń minimalnych. Termin implementacji mija 15 listopada 2024 r. Jak będzie się zmieniać płaca minimalna i prawo w Polsce?

(więcej…)

Zmiany dotyczące przedsiębiorców od 1 lipca 2024

Za nami już połowa roku, gratulujemy wszystkim, że dotarli do tego miejsca. W grze zwanej prowadzeniem firmy przygotowano dla nas kolejną serię wyzwań, wdrażając kolejne zmiany w przepisach. Drugi etap 2024 roku już trwa. Jakie są nowe zasady i co się zmieni? (więcej…)

Kwiecień 2024 – zmiany w pigułce

Kwiecień 2024 oznacza dla firm zmiany podatkowe i kadrowo-płacowe. Specjalnie dla Was przedstawiamy skondensowane informacje o tych zmianach.  Zapraszamy do lektury! (więcej…)

Archiwum firmowe – tych dokumentów księgowych nie usuwaj w 2024

Wiadomość o odroczeniu obowiązkowego KSeF daje dodatkowy czas na dopięcie optymalizacji i wdrożeń. Jedno jest pewne – to dobry moment na digitalizację ton papierów i porządki w biurowej dokumentacji. Rozpoczęcie czystek w dokumentach firmowych warto rozpocząć od przypomnienia sobie przepisów. Firmy podlegają obowiązkowi przechowywania dokumentacji zgodnie z ordynacją podatkową, aż do momentu ich przedawnienia (art. 86 § 1). Co można wrzucić do niszczarki w 2024 roku, a co musi bezwzględnie zostać? (więcej…)

Ile będzie kosztować Cię zatrudnienie pracownika w 2024?

Minimalne wynagrodzenie od stycznia 2024 roku będzie wynosiło 4242 zł, zaś stawka godzinowa wzrośnie z 23,50 na 27,70 zł brutto. Co to oznacza dla pracodawcy?

 

 

Wyliczenia dla minimalnego wynagrodzenia pracownika na pełnym etacie*

Koszty pracodawcy Od 1.01.2024 Od 1.07.2024
Zatrudnienie pracownika 5 174,39 zł 5 245,14 zł
Składki ZUS pracownika 911,02 923,47
Składki ZUS pracodawcy 760,59 770,99
Składka na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 108,17 109,65
Podatek 117,00 123,00
Wpłata podstawowa na PPK pracownika 84,84 86,00
Wpłata podstawowa pracodawcy 63,63 64,50
Wynagrodzenie netto pracownika 3 129,14 3 167,53

 

Wyliczenia dla minimalnego wynagrodzenia ze względu na wymiar wymiaru etatu*

Wymiar etatu Od 1.01.2024 Koszty pracodawcy Od 1.07.2024 Koszty pracodawcy
Pełny etat 4242 zł 5 174,39 zł 4300 zł 5 245,14 zł
¾ etatu 3181,50 zł 3 880,79 zł 3225 zł 3 933,87 zł
½ etatu 2121 zł 2 587,20 zł 2150 zł 2 622,58 zł
1/3 etatu 1414 zł 1 724,79 zł 1433,33 zł 1 748,38 zł
¼ etatu 1060,50 zł 1 293,59 zł 1075 zł 1 311,30 zł

 

*Obliczenia dokonano przy następującym założeniu: Pracownik powyżej 26 roku życia, pracujący w miejscu zamieszkania, podpisał PIT-2 oraz przystąpił do PPK.

12%-owa podwyżka składek do ZUS dla przedsiębiorców od 2024 roku

Duży ZUS – 1600,32 zł/mies.

 

Podstawą wyliczeń składek dużego ZUS-u jest 60% przeciętnego wynagrodzenia.

Wysokość poszczególnych składek od 2024:

Rodzaj składki % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (7824 zł) Wysokość składki
EMERYTALNA 19,52% 916,35 zł
RENTOWA 8% 375,55 zł
CHOROBOWA 2,45% 115,01 zł
WYPADKOWA 1,67% 78,40 zł
NA FUNDUSZ PRACY 2,45% 115.01 zł
SUMA SKŁADEK (BEZ ZDROWOTNEJ) 1600,32 zł

 

W porównaniu z 2023 rokiem, wysokość składek wzrasta o 181,84 zł na miesiąc.

Składka zdrowotna uzależniona jest od wybranej formy opodatkowania.

Jeśli chodzi o przedsiębiorców na ryczałcie, wysokość ich składki zdrowotnej będzie znana dopiero w styczniu 2024. Jest ona uzależniona od wysokości przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału 2023.

 

Preferencyjny ZUS 402,65 zł (I półrocze), 408,16 zł (II półrocze)

Podstawą wyliczeń składek preferencyjnego ZUS-u jest 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (1272,60 zł do 30 czerwca 2024, 1290 zł od 1 lipca 2024).

Rodzaj składki Wysokość składki do 30.06.24 Wysokość składki od 1.07.24
EMERYTALNA 248,41 zł 251,81 zł
RENTOWA 101,81 zł 103,20 zł
CHOROBOWA 31,18 zł 31,61 zł
WYPADKOWA 21,25 zł 21,54 zł
SUMA SKŁADEK (BEZ ZDROWOTNEJ) 402,65 zł 408,16 zł

 

Jeśli opłacasz minimalne składki preferencyjnego ZUS, składka 2,45% na Fundusz Pracy Cię nie dotyczy. W porównaniu z 2023 rokiem wysokość składek wzrasta o blisko 63,68 zł na miesiąc.