Kto musi posiadać NIP w Polsce?

Kto musi posiadać NIP w Polsce?

Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) jest kluczowym elementem w polskim systemie podatkowym, służącym do identyfikacji podatników i płatników. Warto zrozumieć, kto jest zobowiązany do posiadania NIP, a kto może posługiwać się numerem PESEL.

Identyfikatory podatkowe: NIP i PESEL

W Polsce funkcjonują dwa główne identyfikatory podatkowe:

• Numer PESEL: Przeznaczony dla osób fizycznych, które:
  • Nie prowadzą działalności gospodarczej.
  • Nie są zarejestrowane jako podatnicy VAT.
  • Nie pełnią roli płatników podatków lub składek ZUS.

  Osoby spełniające powyższe kryteria nie muszą ubiegać się o NIP i mogą posługiwać się numerem PESEL w kontaktach z administracją skarbową.

• Numer NIP: Wymagany dla:
  • Osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
  • Osób fizycznych zarejestrowanych jako podatnicy VAT.
  • Płatników podatków lub składek ZUS.
  • Osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które są podatnikami lub płatnikami.

  NIP nadawany jest na podstawie zgłoszenia identyfikacyjnego. Osoby fizyczne rozpoczynające działalność gospodarczą składają wniosek o wpis do CEIDG za pomocą formularza CEIDG-1, który jednocześnie pełni funkcję zgłoszenia identyfikacyjnego. Pozostałe osoby fizyczne korzystają z formularza NIP-7, składanego w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania. Podmioty rejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) uzyskują NIP za jego pośrednictwem, natomiast np. spółki cywilne składają formularz NIP-2 w urzędzie skarbowym.

Wyjątki od obowiązku posiadania NIP

Nie wszyscy podatnicy są zobligowani do posiadania NIP. Wyjątki obejmują:

• Podatników korzystających ze szczególnych procedur rozliczania VAT, takich jak procedura nieunijna, dotycząca międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób czy importu, którzy posiadają numer identyfikacyjny nadany na podstawie odpowiednich przepisów ustawy o VAT.
• Podatników z siedzibą działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim UE niż Polska, korzystających ze zwolnienia VAT na podstawie art. 113a ustawy o VAT, wyłącznie w zakresie tego zwolnienia. Przed rozpoczęciem korzystania ze zwolnienia są oni zobowiązani uzyskać w swoim państwie członkowskim indywidualny numer identyfikacyjny zawierający kod “EX” na potrzeby działalności w Polsce.

NIP dla oddziału przedsiębiorcy zagranicznego

Zgodnie z polskim prawem, jeden podmiot może posiadać tylko jeden NIP, niezależnie od liczby prowadzonych działalności czy opłacanych podatków. Jednak w przypadku oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych pojawiają się pewne kontrowersje.

Stanowisko administracji skarbowej sugeruje, że oddział przedsiębiorcy zagranicznego zatrudniający pracowników w Polsce powinien posiadać odrębny NIP na potrzeby rozliczania podatku PIT oraz składek ZUS. W zakresie VAT i CIT oddział posługuje się NIP jednostki macierzystej.

Orzecznictwo sądów administracyjnych natomiast wskazuje, że oddział nie jest odrębnym podmiotem prawnym i nie ma obowiązku posiadania odrębnego NIP. Zatrudnianie pracowników i związane z tym obowiązki płatnika podatku PIT oraz składek ZUS realizowane są w ramach podmiotowości przedsiębiorcy zagranicznego.

Sukcesja NIP

NIP jest przypisany do konkretnego podmiotu i wygasa w przypadku jego likwidacji lub śmierci osoby fizycznej. Istnieją jednak sytuacje, w których NIP przechodzi na następcę prawnego, takie jak:

• Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa.
• Przekształcenie przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy.
• Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową.
• Przekształcenie spółki handlowej w inną spółkę handlową.
• Przekształcenie stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie rejestrowe.

Ponadto, NIP nadany przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa wraz z zakończeniem zarządu sukcesyjnego lub upływem terminu do jego ustanowienia.

Planowane zmiany dotyczące NIP dla działalności nierejestrowej

Osoby prowadzące działalność nierejestrową, zgodnie z art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, mogą mieć wątpliwości dotyczące obowiązku posiadania NIP. Obecnie administracja skarbowa stoi na stanowisku, że takie osoby nie muszą ubiegać się o NIP, jeśli korzystają ze zwolnienia podmiotowego VAT i nie są zobligowane do prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących. W przeciwnym razie konieczne jest uzyskanie NIP.

Planowane zmiany legislacyjne przewidują, że identyfikatorem podatkowym dla osób prowadzących działalność nierejestrową będzie numer PESEL. Jednak w przypadku rejestracji jako podatnik VAT lub obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących, konieczne będzie posiadanie NIP.

Więcej informacji o NIP przeczytasz na stronie biznes.gov.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2024 r. poz. 375 ze zm.)
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ([Dz.U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.

Jeśli potrzebujesz sprawdzonego partnera w biznesie, skontaktuj się z nami tutaj.

 

Rewolucyjne zmiany w Kodeksie pracy: Działalność gospodarcza wliczana do stażu pracy

Polska szykuje prawdziwą rewolucję w Kodeksie pracy, która może zmienić zasady gry na rynku zatrudnienia. Nowelizacja przepisów, planowana na III kwartał 2024 roku, wprowadzi znaczące zmiany w zakresie wliczania okresów prowadzenia działalności gospodarczej oraz innych form zatrudnienia do stażu pracy. Oznacza to wyrównanie szans dla przedsiębiorców i osób pracujących na umowach cywilnoprawnych. Nowe przepisy mają na celu zrównanie praw wszystkich pracowników, bez względu na formę zatrudnienia.

 

Dlaczego staż pracy jest tak ważny?

Staż pracy to nie tylko liczba lat przepracowanych na etacie. Ma on bowiem kluczowe znaczenie dla wielu uprawnień pracowniczych, które wpływają na życie zawodowe. Prawo do urlopu, okres wypowiedzenia czy wysokość odprawy w przypadku zwolnień grupowych – wszystko to zależy od stażu. A więc im dłużej ktoś pracuje, tym większe przywileje mu przysługują. Nowelizacja Kodeksu pracy ma na celu umożliwienie przedsiębiorcom i osobom pracującym na umowach cywilnoprawnych korzystania z tych samych uprawnień.

Obecnie prowadzenie działalności gospodarczej nie wlicza się do stażu pracy. Osoby, które przez lata budowały własne firmy lub pracowały na umowach zlecenia, są wykluczone z wielu korzyści, które przysługują tradycyjnym pracownikom etatowym. To ma się zmienić.

Co się zmieni?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad projektem zmian, które zakładają dodanie do Kodeksu pracy artykułu obejmującego okresy działalności gospodarczej oraz inne formy pracy, takie jak umowy cywilnoprawne.

Nowe przepisy pozwolą na wliczenie do stażu pracy:

– Prowadzenia działalności pozarolniczej (w tym indywidualnej działalności gospodarczej),

– Pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenie, umowy agencyjne),

– Pełnienia funkcji posła, senatora lub członka Parlamentu Europejskiego,

– Odpłatnej pracy podczas odbywania kary pozbawienia wolności,

– Czynnej służby wojskowej.

W praktyce oznacza to, że osoby prowadzące działalność gospodarczą lub pracujące na umowach zlecenia będą mogły zaliczyć te okresy do swojego stażu pracy. To przełoży się na większe prawa, takie jak dłuższy urlop wypoczynkowy czy wyższa odprawa w przypadku zwolnień.

 

Dlaczego te zmiany są potrzebne?

Polski rynek pracy dynamicznie się zmienia, a tradycyjne formy zatrudnienia nie są już jedyną opcją. Coraz więcej osób pracuje na umowach cywilnoprawnych lub prowadzi własne firmy. Obecne przepisy nie uwzględniają tych zmian, co prowadzi do nierówności. Eksperci od lat podkreślają, że przedsiębiorcy są dyskryminowani, ponieważ nie mogą wliczyć lat prowadzenia firmy do stażu pracy, co pozbawia ich wielu uprawnień.

Nowelizacja ma na celu naprawienie tych nierówności i wprowadzenie sprawiedliwości na rynku pracy. Przedsiębiorcy oraz osoby pracujące na innych formach umów zyskają te same prawa, co pracownicy etatowi, a ich doświadczenie zawodowe zostanie docenione.

 

Jakie to oznacza zmiany dla pracowników i pracodawców?

Zmiany te to jasny sygnał, że rząd dostrzega ewolucję rynku pracy. Dzięki nowym przepisom pracownicy zyskają możliwość wliczenia całego swojego doświadczenia zawodowego do stażu pracy, niezależnie od formy zatrudnienia. To nie tylko uczciwe, ale również motywujące. Pracownicy będą mieli dostęp do dodatkowych praw, które dotąd przysługiwały wyłącznie etatowcom, takich jak dłuższy urlop czy wyższa odprawa w przypadku zwolnienia.

Pracodawcy będą musieli dostosować swoje polityki kadrowe do nowych regulacji. Firmy, które współpracują z przedsiębiorcami lub zatrudniają pracowników na umowy cywilnoprawne, mogą odczuć wzrost kosztów, ale w dłuższej perspektywie mogą zyskać na lojalności i większej motywacji pracowników.

 

Co dalej?

Projekt nowelizacji został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i trafi do Sejmu w III kwartale 2024 roku. Planowane wejście w życie nowych przepisów przewidziane jest na 2026 rok, a co istotne – nowe regulacje będą działały wstecz. Oznacza to, że nawet okresy prowadzenia działalności sprzed wejścia w życie ustawy będą mogły zostać wliczone do stażu pracy.

 

Czy to faktyczna rewolucja?

Zdecydowanie tak. Wprowadzenie tych zmian w Kodeksie pracy to duży krok w kierunku bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego rynku pracy. Przepisy będą dostosowane do współczesnych realiów, w których różnorodność form zatrudnienia jest normą. Uwzględnienie działalności gospodarczej oraz innych form zatrudnienia w stażu pracy zapewni równość dla wszystkich pracowników i wpłynie na poprawę jakości pracy.

 

Jeśli planowane zmiany wejdą w życie, polski rynek pracy stanie się bardziej elastyczny, otwarty i sprawiedliwy. To ważny krok, który może zmienić zasady gry dla tysięcy przedsiębiorców i pracowników w całym kraju. O ustawie możecie przeczytać na stronie gov.pl.

Wypełnij formularz kontaktowy, aby dowiedzieć się więcej!

Sprawdź czy jesteś rezydentem podatkowym – rezydencja podatkowa w PL

Rezydent podatkowy to pojęcie kluczowe w zakresie przepisów podatkowych, określające osobę, która podlega obowiązkowi rozliczenia podatku w danym kraju – w tym przypadku w Polsce. Definicja rezydencji podatkowej ma istotne znaczenie dla ustalenia, gdzie i w jaki sposób osoba fizyczna powinna płacić podatki od swoich dochodów. W Polsce rezydencja podatkowa regulowana jest przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania zawieranymi między Polską a innymi krajami.

Ankieta: Ustalenie rezydencji podatkowej w Polsce

1. Czy przebywasz na terenie Polski przez co najmniej 183 dni w roku kalendarzowym?
   • Tak
   • Nie
2. Czy Twoje centrum interesów osobistych (rodzina, znajomi, mieszkanie, inne) znajduje się w Polsce?
   • Tak
   • Nie
3. Czy Twoje centrum interesów gospodarczych (działalność zawodowa, firma, dochody, inwestycje) znajduje się w Polsce?
   • Tak
   • Nie
4. Czy posiadasz w Polsce stałe miejsce zamieszkania?
   • Tak
   • Nie
5. Czy przebywasz w Polsce na stałe lub zamierzasz wrócić do Polski w najbliższej przyszłości?
   • Tak
   • Nie
6. Czy posiadasz polskie obywatelstwo?
   • Tak
   • Nie
7. Czy Twoje główne źródło dochodu pochodzi z Polski?
   • Tak
   • Nie
8. Czy posiadasz w Polsce ubezpieczenie zdrowotne (np. NFZ)?
   • Tak
   • Nie
9. Czy prowadzisz działalność gospodarczą w Polsce?
   • Tak
   • Nie
10. Czy płacisz podatki w Polsce z tytułu osiąganych dochodów?
    • Tak
    • Nie

Interpretacja wyników:

• Jeśli odpowiedziałeś “Tak” na większość pytań, prawdopodobnie jesteś rezydentem podatkowym w Polsce.
• Kluczowe znaczenie mają pytania dotyczące centrum interesów osobistych i gospodarczych oraz liczba dni spędzonych w Polsce.

 

1. Kryteria rezydencji podatkowej w Polsce

W polskim systemie podatkowym, status rezydenta podatkowego zależy od kilku kluczowych czynników, które pozwalają określić, czy dana osoba powinna być traktowana jako rezydent podatkowy Polski. Są to głównie dwa kryteria:

1. Ośrodek interesów życiowych – osoba fizyczna jest uznawana za rezydenta podatkowego Polski, jeśli posiada na terytorium Polski swoje centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Oznacza to, że Polska jest miejscem, gdzie dana osoba ma swoje najbliższe więzi rodzinne, mieszka na stałe, prowadzi działalność gospodarczą, ma stałe dochody czy posiada nieruchomości.
2. Czas przebywania na terytorium Polski – jeżeli dana osoba przebywa na terytorium Polski przez co najmniej 183 dni w roku podatkowym (którym jest rok kalendarzowy), jest automatycznie uznawana za rezydenta podatkowego Polski, niezależnie od tego, czy posiada ośrodek interesów życiowych w innym kraju.

Spełnienie jednego z tych kryteriów oznacza, że osoba fizyczna staje się polskim rezydentem podatkowym, co skutkuje objęciem jej nieograniczonym obowiązkiem podatkowym.

2. Nieograniczony obowiązek podatkowy

Polski rezydent podatkowy podlega tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że osoba taka zobowiązana jest do rozliczenia i zapłacenia podatku dochodowego w Polsce od całości swoich dochodów, niezależnie od tego, gdzie zostały one uzyskane. Dotyczy to zarówno dochodów osiągniętych na terenie Polski, jak i za granicą. W przypadku uzyskiwania dochodów z zagranicy, konieczne jest uwzględnienie przepisów międzynarodowych, w tym umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które mają na celu zapobieganie sytuacji, w której dochód jest opodatkowany w dwóch krajach.

3. Nierezydent podatkowy

Z kolei osoba fizyczna, która nie spełnia warunków rezydencji podatkowej, uznawana jest za nierezydenta. Nierezydent podatkowy podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że jest zobowiązany do zapłaty podatku jedynie od dochodów uzyskanych na terytorium Polski, takich jak wynagrodzenia z pracy w Polsce, dochody z działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce, czy zyski kapitałowe zlokalizowane w kraju.

4. Zmiana rezydencji podatkowej

Zmiana rezydencji podatkowej nie jest prostym procesem i wymaga spełnienia określonych warunków. Osoba, która chce zmienić swoją rezydencję podatkową z Polski na inny kraj, musi zaprzestać spełniania wymogów związanych z posiadaniem ośrodka interesów życiowych w Polsce oraz przestać przebywać na terytorium Polski przez więcej niż 183 dni w roku.

Należy jednak pamiętać, że różne państwa stosują odmienne kryteria ustalania rezydencji podatkowej, co może prowadzić do sporów międzynarodowych dotyczących statusu rezydencji. W takiej sytuacji zastosowanie mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które wskazują, który kraj ma pierwszeństwo w opodatkowaniu.

5. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Polska zawarła z wieloma krajami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ich celem jest zapobieganie sytuacji, w której dana osoba zostaje opodatkowana dwukrotnie od tego samego dochodu – raz w kraju, w którym dochód został uzyskany, a drugi raz w kraju, w którym ma rezydencję podatkową. W praktyce stosuje się dwa główne mechanizmy:

• Metoda wyłączenia z progresją – dochód uzyskany za granicą jest wyłączony z opodatkowania w Polsce, ale wpływa na stawkę podatkową, jaka będzie zastosowana do dochodów krajowych.
• Metoda proporcjonalnego odliczenia – dochód uzyskany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą.

6. Rezydent podatkowy – znaczenie dla osób pracujących za granicą

Dla osób, które mieszkają w Polsce, ale pracują za granicą, kwestia rezydencji podatkowej jest szczególnie ważna. W wielu przypadkach mogą być oni zobowiązani do rozliczenia się w Polsce z dochodów uzyskanych za granicą, nawet jeśli już zapłacili podatek w kraju, w którym pracują. Znajomość zasad rezydencji podatkowej pozwala uniknąć błędów w rozliczeniu podatków oraz potencjalnych kar.

Rezydent podatkowy – podsumowanie

Rezydent podatkowy to osoba, która spełnia określone przepisami kryteria związane z miejscem zamieszkania, interesami osobistymi i gospodarczymi oraz długością pobytu na terytorium Polski. Status rezydenta oznacza obowiązek rozliczenia się z całości dochodów zarówno w kraju, jak i za granicą. Kluczowe jest także odpowiednie zastosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które mają chronić przed nadmiernym obciążeniem podatkowym. Zrozumienie zasad rezydencji podatkowej ma fundamentalne znaczenie dla osób prowadzących działalność gospodarczą czy pracujących w innych krajach.

 

Zobacz też:

Faktura do paragonu – czy ująć ją w PKPiR?

Płaca minimalna – zmiany w pigułce

(więcej…)