Czy ZUS może zakwestionować umowę o pracę zawartą z kobietą w ciąży?

Zatrudnienie kobiety w ciąży to temat, który budzi wiele pytań, szczególnie w kontekście kontroli przeprowadzanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Czy ZUS może podważyć taką umowę? Odpowiedź nie jest jednoznaczna – wszystko zależy od rzeczywistego wykonywania pracy oraz intencji zawarcia umowy.

Kiedy umowa o pracę może zostać uznana za pozorną?

Sąd Najwyższy w wielu orzeczeniach podkreślał, że celem zawarcia umowy o pracę nie może być wyłącznie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Jednak jeśli umowa była rzeczywiście realizowana, to nie ma podstaw do jej zakwestionowania – nawet jeśli zawarto ją niedługo przed zajściem w ciążę.

W postanowieniu SN z 13 grudnia 2023 r. (III USK 425/22) uznano, że sam fakt zawarcia umowy o pracę z kobietą w ciąży nie jest sprzeczny z prawem. Jednak jeżeli umowa została podpisana tuż przed uzyskaniem prawa do świadczeń i przewidywała nienaturalnie wysokie wynagrodzenie, ZUS może wszcząć kontrolę w celu zweryfikowania jej autentyczności.

Na czym skupia się ZUS podczas kontroli?

ZUS może badać kilka aspektów umowy:

Czy pracownica rzeczywiście świadczyła pracę? – Jeśli kobieta faktycznie wykonywała swoje obowiązki, a pracodawca nadzorował jej pracę, to ZUS nie powinien mieć podstaw do zakwestionowania umowy.
Czy stanowisko było realne i uzasadnione ekonomicznie? – ZUS często sprawdza, czy zatrudnienie miało sens biznesowy i nie było tylko formalnym zabiegiem.
Czy wynagrodzenie nie było zawyżone? – Jeśli pensja znacząco przewyższa standardowe wynagrodzenia na danym stanowisku, może to wzbudzić wątpliwości.

ZUS może podważyć umowę, ale nie zawsze skutecznie

Prawo polskie opiera się na zasadzie swobody umów oraz swobody działalności gospodarczej. Fakt bycia w ciąży nie może automatycznie prowadzić do unieważnienia umowy o pracę. Istnieją jednak przypadki, gdy sądy uznają umowy za nieważne, jeśli zostały zawarte jedynie w celu uzyskania świadczeń, a praca nie była realnie wykonywana

Orzecznictwo wskazuje, że dokumenty same w sobie nie wystarczą do udowodnienia, że praca była faktycznie wykonywana. Dlatego jeśli ZUS zakwestionuje umowę, kluczowe będzie przedstawienie dowodów, takich jak e-maile, listy obecności, dowody na wykonywanie obowiązków zawodowych.

Jak zabezpieczyć się przed problemami z ZUS?

Aby uniknąć zakwestionowania umowy:

Dokumentuj rzeczywiste wykonywanie pracy – przechowuj ewidencję pracy, raporty, wyniki realizowanych zadań.
Dbaj o zgodność wynagrodzenia z rynkowymi stawkami – zbyt wysokie wynagrodzenie może wzbudzać podejrzenia.
Pamiętaj o uzasadnieniu biznesowym zatrudnienia – zatrudnienie na fikcyjne stanowisko może prowadzić do problemów.

Podsumowanie

Zawarcie umowy o pracę z kobietą w ciąży nie jest samo w sobie podstawą do jej unieważnienia przez ZUS. Jednak, jeśli umowa jest pozorna, ZUS może podważyć jej ważność, zwłaszcza gdy nie była realnie wykonywana lub zawarto ją tuż przed przyznaniem świadczeń. Kluczowe jest udowodnienie, że pracownica rzeczywiście wykonywała obowiązki, a zatrudnienie miało sens ekonomiczny.

Wniosek? Nie należy bać się zatrudniania kobiet w ciąży, ale warto odpowiednio zabezpieczyć się dokumentacyjnie, aby uniknąć sporów z ZUS.

Wsparcie ekspertów

Niejednoznaczne przepisy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych mogą budzić wiele wątpliwości. Biuro rachunkowe Chandon Waller & Partners specjalizuje się w obsłudze przedsiębiorców i pomoże pracodawcom przejść przez skomplikowane procedury związane z kontrolami ZUS. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalne doradztwo i wsparcie w zakresie legalności umów o pracę.

Kliknij TUTAJ i skontaktuj się z nami już dziś, aby uniknąć ryzyka i działać zgodnie z przepisami!