Ochrona sygnalistów zaczyna obowiązywać w polskim prawie od 25 września 2024 roku. Które firmy muszą wdrożyć nowe obowiązki i na czym dokładnie mają one polegać? Sprawdź, czy jesteś wśród 30 tys. firm w Polsce, których dotyczy system ochrony sygnalistów.
Kto to jest sygnalista?
Ochrona sygnalistów — kogo to dotyczy?
W dużym uproszczeniu, ustawa dotyczy średnich i dużych przedsiębiorstw. Do wdrożenia systemu ochrony sygnalistów zobowiązane są firmy:
- zatrudniające co najmniej 50 pracowników
- działające w niektórych branżach, np. finansowych (biura rachunkowe, kantory, instytucje kredytowe), nieruchomościowych oraz innych, obowiązanych ustawą AML o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy (nawet, jeśli zatrudniają mniej niż 50 osób).
Do grona pracowników wlicza się tutaj także osoby na umowie cywilnoprawnej, B2B i kontrakcie menadżerskim.
Co muszą zrobić pracodawcy?
Pracodawcy są nie tylko zobowiązani stworzyć jasną procedurę przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń. Dyrektywa przewiduje odpowiednią ochronę osób, które dostrzegły i zgłosiły problem. Wdrożenie systemu ochrony sygnalistów powinno biec trzytorowo:
- Stworzenie kanałów zgłaszania nieprawidłowości – bezpieczne i poufne zgłaszanie problemów przez pracowników, np. przez specjalne skrzynki, systemy elektroniczne lub dedykowane osoby w firmie.
- Ochrona przed działaniami odwetowymi – pracodawca nie może karać sygnalisty za zgłoszenie problemu. Musi zapewnić, że osoba zgłaszająca będzie chroniona przed zwolnieniem, obniżeniem pensji, czy innymi formami dyskryminacji.
- Proces rozpatrywania zgłoszeń – każde zgłoszenie sygnalisty musi być dokładnie sprawdzone, a firma powinna zareagować na zgłaszane nieprawidłowości, np. poprzez podjęcie działań naprawczych. Maksymalny termin przekazania informacji zwrotnej to 3 miesiące.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów
Jeśli firma nie wdroży systemu ochrony sygnalistów, mogą grozić jej kary finansowe, a także inne konsekwencje prawne, jeśli zaniedbanie doprowadzi do szkód.
Podsumowując, pracodawcy w Polsce mają obowiązek wprowadzić odpowiednie procedury ochrony sygnalistów w firmach, które zatrudniają co najmniej 50 pracowników lub działają w branżach objętych szczególnymi regulacjami. Choć przepisy krajowe jeszcze w pełni nie obowiązują, pracodawcy muszą być gotowi na ich wdrożenie w każdej chwili.
