Fundacja rodzinna – dwa lata obowiązywania przepisów

22 maja 2025 r. miną dokładnie dwa lata od wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej. To stosunkowo nowa instytucja w polskim systemie prawnym, a już zdążyła zyskać ogromne zainteresowanie przedsiębiorców. Zarejestrowano ponad 2,5 tys. fundacji rodzinnych, co znacznie przekroczyło oczekiwania Ministerstwa Sprawiedliwości i środowiska doradców.

W artykule podsumowujemy sukcesy tego rozwiązania, ale też sygnalizujemy wyzwania – szczególnie te wynikające z planowanych zmian podatkowych.

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna to forma prawna, która umożliwia zarządzanie majątkiem rodzinnym, jego ochronę oraz płynne przeprowadzenie sukcesji między pokoleniami. Najczęściej wykorzystywana jest przez właścicieli firm rodzinnych, którzy chcą oddzielić biznes od życia prywatnego i jednocześnie zapewnić ciągłość działania przedsiębiorstwa.

Najważniejsze cechy fundacji rodzinnej:

nie ma właściciela – beneficjenci mają prawo do świadczeń, ale nie są właścicielami majątku,
może pełnić funkcję holdingu rodzinnego,
daje możliwość zaplanowania sukcesji na wiele lat do przodu.

Liczby mówią same za siebie

Do końca kwietnia 2025 r. złożono około 4 tys. wniosków o rejestrację fundacji rodzinnych. 2,5 tys. z nich zostało już wpisanych do rejestru, który prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. To bardzo dużo jak na zaledwie dwa lata funkcjonowania przepisów.

Eksperci są zgodni – fundacja rodzinna była potrzebna i wypełniła lukę w polskim systemie sukcesji biznesowej. Jej popularność pokazuje, że przedsiębiorcy chcą zabezpieczać majątek i myśleć długofalowo.

Planowane zmiany i obawy przedsiębiorców

Sukces fundacji rodzinnych nie oznacza braku zagrożeń. W 2024 r. Ministerstwo Finansów zapowiedziało zmiany w opodatkowaniu fundacji, które – zdaniem wielu ekspertów – mogą osłabić zaufanie do tej instytucji.

Rozważane zmiany obejmują m.in.:

objęcie świadczeń dla beneficjentów daniną solidarnościową (4% od nadwyżki ponad 1 mln zł),
19% CIT od sprzedaży majątku przez fundację w ciągu 15 lat od nabycia,
uzależnienie zwolnienia podatkowego od długoterminowego „trzymania” majątku,
wyłączenie niektórych przychodów (np. z najmu krótkoterminowego) ze zwolnienia podatkowego.

Takie propozycje mogą zniechęcić część przedsiębiorców do zakładania fundacji rodzinnej – zwłaszcza tych, którzy nie chcą ryzykować zmian reguł gry po zaledwie dwóch latach.

Fundacja rodzinna – sukcesja, a nie optymalizacja

Wielu ekspertów podkreśla, że fundacja rodzinna nie jest narzędziem agresywnej optymalizacji podatkowej. Jej celem ma być sukcesja, ochrona majątku i inwestowanie z myślą o przyszłych pokoleniach.

Co ważne, polskie przepisy już teraz przewidują mechanizmy przeciwdziałania nadużyciom – np. przez kontrolę działalności fundacji, ograniczenia dotyczące działalności gospodarczej czy możliwość odmowy wydania opinii zabezpieczającej.

Rejestracja fundacji rodzinnej – co trzeba poprawić?

Na dziś największym problemem praktycznym jest długi czas oczekiwania na rejestrację – nawet do 8 miesięcy. Wynika to m.in. z:

papierowej formy wniosków (w przeciwieństwie do elektronicznego KRS),
braku zasobów kadrowych w sądzie w Piotrkowie Trybunalskim.

Usprawnienie procedur rejestracyjnych mogłoby znacząco zwiększyć atrakcyjność tej instytucji.

Co może zrobić biuro rachunkowe w kontekście fundacji rodzinnej?

Jeśli rozważasz założenie fundacji rodzinnej lub już ją prowadzisz, pamiętaj, że to rozwiązanie wymaga również bieżącej obsługi księgowej i podatkowej. Biuro rachunkowe może Ci pomóc m.in. w:

prowadzeniu ewidencji przychodów i kosztów fundacji,
naliczaniu CIT i przygotowywaniu deklaracji podatkowych,
wsparciu w rozliczeniach z beneficjentami,
analizie skutków planowanych zmian podatkowych,
kontakcie z urzędami w przypadku wątpliwości interpretacyjnych.

Prowadzenie fundacji rodzinnej to nie tylko planowanie majątku – to także obowiązki księgowe, które warto powierzyć doświadczonemu zespołowi.

A więc..

Fundacja rodzinna to ciekawe i skuteczne narzędzie ochrony oraz przekazywania majątku. Działa już 2,5 tysiąca takich podmiotów w Polsce – mimo pewnych obaw związanych ze zmianami w przepisach. Jeśli chcesz wiedzieć, czy to rozwiązanie będzie korzystne w Twojej sytuacji – porozmawiaj z księgowym, który zna temat od strony praktycznej.

Fundacja rodzinna – 6 rzeczy, które odróżniają ją od innych fundacji

Fundacje są popularnymi organizacjami pozarządowymi w Polsce, wykorzystywanymi do celów społecznych. W ostatnim czasie coraz większą uwagę zyskuje zupełnie nowa forma fundacji: fundacja rodzinna – umożliwia właścicielom firm zapewnienie ciągłości przedsiębiorstw w rodzinie, a także ochronę majątku. W niniejszym artykule omówimy kluczowe różnice między fundacją rodzinną, a zwykłą fundacją w polskim systemie prawnym. (więcej…)