Sprawdź czy jesteś rezydentem podatkowym – rezydencja podatkowa w PL

Sprawdź czy jesteś rezydentem podatkowym – rezydencja podatkowa w PL

Rezydent podatkowy to pojęcie kluczowe w zakresie przepisów podatkowych, określające osobę, która podlega obowiązkowi rozliczenia podatku w danym kraju – w tym przypadku w Polsce. Definicja rezydencji podatkowej ma istotne znaczenie dla ustalenia, gdzie i w jaki sposób osoba fizyczna powinna płacić podatki od swoich dochodów. W Polsce rezydencja podatkowa regulowana jest przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania zawieranymi między Polską a innymi krajami.

Ankieta: Ustalenie rezydencji podatkowej w Polsce

1. Czy przebywasz na terenie Polski przez co najmniej 183 dni w roku kalendarzowym?
   • Tak
   • Nie
2. Czy Twoje centrum interesów osobistych (rodzina, znajomi, mieszkanie, inne) znajduje się w Polsce?
   • Tak
   • Nie
3. Czy Twoje centrum interesów gospodarczych (działalność zawodowa, firma, dochody, inwestycje) znajduje się w Polsce?
   • Tak
   • Nie
4. Czy posiadasz w Polsce stałe miejsce zamieszkania?
   • Tak
   • Nie
5. Czy przebywasz w Polsce na stałe lub zamierzasz wrócić do Polski w najbliższej przyszłości?
   • Tak
   • Nie
6. Czy posiadasz polskie obywatelstwo?
   • Tak
   • Nie
7. Czy Twoje główne źródło dochodu pochodzi z Polski?
   • Tak
   • Nie
8. Czy posiadasz w Polsce ubezpieczenie zdrowotne (np. NFZ)?
   • Tak
   • Nie
9. Czy prowadzisz działalność gospodarczą w Polsce?
   • Tak
   • Nie
10. Czy płacisz podatki w Polsce z tytułu osiąganych dochodów?
    • Tak
    • Nie

Interpretacja wyników:

• Jeśli odpowiedziałeś “Tak” na większość pytań, prawdopodobnie jesteś rezydentem podatkowym w Polsce.
• Kluczowe znaczenie mają pytania dotyczące centrum interesów osobistych i gospodarczych oraz liczba dni spędzonych w Polsce.

 

1. Kryteria rezydencji podatkowej w Polsce

W polskim systemie podatkowym, status rezydenta podatkowego zależy od kilku kluczowych czynników, które pozwalają określić, czy dana osoba powinna być traktowana jako rezydent podatkowy Polski. Są to głównie dwa kryteria:

1. Ośrodek interesów życiowych – osoba fizyczna jest uznawana za rezydenta podatkowego Polski, jeśli posiada na terytorium Polski swoje centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Oznacza to, że Polska jest miejscem, gdzie dana osoba ma swoje najbliższe więzi rodzinne, mieszka na stałe, prowadzi działalność gospodarczą, ma stałe dochody czy posiada nieruchomości.
2. Czas przebywania na terytorium Polski – jeżeli dana osoba przebywa na terytorium Polski przez co najmniej 183 dni w roku podatkowym (którym jest rok kalendarzowy), jest automatycznie uznawana za rezydenta podatkowego Polski, niezależnie od tego, czy posiada ośrodek interesów życiowych w innym kraju.

Spełnienie jednego z tych kryteriów oznacza, że osoba fizyczna staje się polskim rezydentem podatkowym, co skutkuje objęciem jej nieograniczonym obowiązkiem podatkowym.

2. Nieograniczony obowiązek podatkowy

Polski rezydent podatkowy podlega tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że osoba taka zobowiązana jest do rozliczenia i zapłacenia podatku dochodowego w Polsce od całości swoich dochodów, niezależnie od tego, gdzie zostały one uzyskane. Dotyczy to zarówno dochodów osiągniętych na terenie Polski, jak i za granicą. W przypadku uzyskiwania dochodów z zagranicy, konieczne jest uwzględnienie przepisów międzynarodowych, w tym umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które mają na celu zapobieganie sytuacji, w której dochód jest opodatkowany w dwóch krajach.

3. Nierezydent podatkowy

Z kolei osoba fizyczna, która nie spełnia warunków rezydencji podatkowej, uznawana jest za nierezydenta. Nierezydent podatkowy podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że jest zobowiązany do zapłaty podatku jedynie od dochodów uzyskanych na terytorium Polski, takich jak wynagrodzenia z pracy w Polsce, dochody z działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce, czy zyski kapitałowe zlokalizowane w kraju.

4. Zmiana rezydencji podatkowej

Zmiana rezydencji podatkowej nie jest prostym procesem i wymaga spełnienia określonych warunków. Osoba, która chce zmienić swoją rezydencję podatkową z Polski na inny kraj, musi zaprzestać spełniania wymogów związanych z posiadaniem ośrodka interesów życiowych w Polsce oraz przestać przebywać na terytorium Polski przez więcej niż 183 dni w roku.

Należy jednak pamiętać, że różne państwa stosują odmienne kryteria ustalania rezydencji podatkowej, co może prowadzić do sporów międzynarodowych dotyczących statusu rezydencji. W takiej sytuacji zastosowanie mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które wskazują, który kraj ma pierwszeństwo w opodatkowaniu.

5. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Polska zawarła z wieloma krajami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ich celem jest zapobieganie sytuacji, w której dana osoba zostaje opodatkowana dwukrotnie od tego samego dochodu – raz w kraju, w którym dochód został uzyskany, a drugi raz w kraju, w którym ma rezydencję podatkową. W praktyce stosuje się dwa główne mechanizmy:

• Metoda wyłączenia z progresją – dochód uzyskany za granicą jest wyłączony z opodatkowania w Polsce, ale wpływa na stawkę podatkową, jaka będzie zastosowana do dochodów krajowych.
• Metoda proporcjonalnego odliczenia – dochód uzyskany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą.

6. Rezydent podatkowy – znaczenie dla osób pracujących za granicą

Dla osób, które mieszkają w Polsce, ale pracują za granicą, kwestia rezydencji podatkowej jest szczególnie ważna. W wielu przypadkach mogą być oni zobowiązani do rozliczenia się w Polsce z dochodów uzyskanych za granicą, nawet jeśli już zapłacili podatek w kraju, w którym pracują. Znajomość zasad rezydencji podatkowej pozwala uniknąć błędów w rozliczeniu podatków oraz potencjalnych kar.

Rezydent podatkowy – podsumowanie

Rezydent podatkowy to osoba, która spełnia określone przepisami kryteria związane z miejscem zamieszkania, interesami osobistymi i gospodarczymi oraz długością pobytu na terytorium Polski. Status rezydenta oznacza obowiązek rozliczenia się z całości dochodów zarówno w kraju, jak i za granicą. Kluczowe jest także odpowiednie zastosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które mają chronić przed nadmiernym obciążeniem podatkowym. Zrozumienie zasad rezydencji podatkowej ma fundamentalne znaczenie dla osób prowadzących działalność gospodarczą czy pracujących w innych krajach.

 

Zobacz też:

Faktura do paragonu – czy ująć ją w PKPiR?

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców od 2025

Od stycznia 2025 roku nastąpią istotne modyfikacje w sposobie ustalania składek zdrowotnych dla osób prowadzących własną działalność. Proponowane przez Ministerstwo zmiany mają wprowadzać jednolite zasady dla małych przedsiębiorstw, zapewniając im równość w prowadzeniu biznesu. Według ustawodawcy, obliczanie składek ma stać się bardziej zrozumiałe, a dotychczasowa niejasność dotycząca opłacania składek od sprzedaży aktywów zostanie wyeliminowana. Jeśli obecne ustalenia wejdą w życie, większość przedsiębiorców – około 93% – odnotuje korzyści finansowe. Temat na razie budzi kontrowersje i nie jest znany ostateczny kształt ustawy. Składka zdrowotna będzie zależeć od formy opodatkowania. (więcej…)

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego – 5 zmian w obowiązkach podatkowych

1 lipca 2023 odwołano stan zagrożenia epidemicznego w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19. Brak konieczności noszenia maseczek w placówkach ochrony zdrowia to nie wszystko. Odwołanie stanu epidemicznego ma również skutki w gospodarce i w prawie podatkowym. Tutaj zajmiemy się tymi ostatnimi.

1. Raportowanie schematów podatkowych (MDR)

W czasie stanu epidemii oraz zagrożenia epidemicznego zawieszono obowiązek raportowania krajowych schematów podatkowych. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, termin na zgłaszanie schematów podatkowych zacznie biec po upływie 30 dni (czyli de facto obowiązek raportowania krajowych schematów podatkowych wraca od 1 sierpnia 2023).

2.     Certyfikaty rezydencji podatkowej

Certyfikaty rezydencji podatkowej, których ważność wygasła w okresie stanu epidemii i zagrożenia epidemicznego, a także certyfikaty bez daty ważności będą aktualne jeszcze przez kolejne 2 miesiące po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego. Warunkiem jest jednak otrzymanie oświadczenia od podatnika, że dane w certyfikacie pozostają bez zmian. Certyfikaty te zdezaktualizują się jednak z końcem sierpnia. Od 1 września aby skorzystać z preferencji podatkowych, należy uzyskać aktualny certyfikat rezydencji podatkowej od kontrahenta.

3.     Biała lista VAT

Do końca obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego termin zgłoszenia zapłaty na rachunek spoza wykazu podatników VAT (tzw. „białej listy”) wynosił 14 dni. Po jego odwołaniu termin ten zostanie skrócony do 7 dni. Niedotrzymanie terminu zgłoszenia naczelnikowi US zawiadomienia ZAW-NR może mieć poważne konsekwencje.

4.     Opłata prolongacyjna

W decyzjach dotyczących spraw:

• odroczenia terminu płatności podatku bądź rozłożenia zapłaty podatku na raty,
• odroczenia lub rozłożenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• odroczenia lub rozłożenia na raty odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,

od 1 lipca 2023 ponownie ustalana jest opłata prolongacyjna od kwoty podatku lub zaległości podatkowej.

5.     Wydawanie interpretacji indywidualnych

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego wpłynie również na termin wydawania interpretacji indywidualnych. W czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, czas na wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej został wydłużony do 6 miesięcy. Od 1 lipca okres zostanie ponownie skrócony do 3 miesięcy.

W Chandon Waller & Partners niezmiennie trzymamy rękę na pulsie. W razie jakichkolwiek pytań i wątpliwości, jesteśmy do Waszej dyspozycji.

O innych zmianach, które weszły w życie z początkiem lipca 2023 roku piszemy tutaj.