Kto musi posiadać NIP w Polsce?

Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) jest kluczowym elementem w polskim systemie podatkowym, służącym do identyfikacji podatników i płatników. Warto zrozumieć, kto jest zobowiązany do posiadania NIP, a kto może posługiwać się numerem PESEL.

Identyfikatory podatkowe: NIP i PESEL

W Polsce funkcjonują dwa główne identyfikatory podatkowe:

• Numer PESEL: Przeznaczony dla osób fizycznych, które:
  • Nie prowadzą działalności gospodarczej.
  • Nie są zarejestrowane jako podatnicy VAT.
  • Nie pełnią roli płatników podatków lub składek ZUS.

  Osoby spełniające powyższe kryteria nie muszą ubiegać się o NIP i mogą posługiwać się numerem PESEL w kontaktach z administracją skarbową.

• Numer NIP: Wymagany dla:
  • Osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
  • Osób fizycznych zarejestrowanych jako podatnicy VAT.
  • Płatników podatków lub składek ZUS.
  • Osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które są podatnikami lub płatnikami.

  NIP nadawany jest na podstawie zgłoszenia identyfikacyjnego. Osoby fizyczne rozpoczynające działalność gospodarczą składają wniosek o wpis do CEIDG za pomocą formularza CEIDG-1, który jednocześnie pełni funkcję zgłoszenia identyfikacyjnego. Pozostałe osoby fizyczne korzystają z formularza NIP-7, składanego w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania. Podmioty rejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) uzyskują NIP za jego pośrednictwem, natomiast np. spółki cywilne składają formularz NIP-2 w urzędzie skarbowym.

Wyjątki od obowiązku posiadania NIP

Nie wszyscy podatnicy są zobligowani do posiadania NIP. Wyjątki obejmują:

• Podatników korzystających ze szczególnych procedur rozliczania VAT, takich jak procedura nieunijna, dotycząca międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób czy importu, którzy posiadają numer identyfikacyjny nadany na podstawie odpowiednich przepisów ustawy o VAT.
• Podatników z siedzibą działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim UE niż Polska, korzystających ze zwolnienia VAT na podstawie art. 113a ustawy o VAT, wyłącznie w zakresie tego zwolnienia. Przed rozpoczęciem korzystania ze zwolnienia są oni zobowiązani uzyskać w swoim państwie członkowskim indywidualny numer identyfikacyjny zawierający kod “EX” na potrzeby działalności w Polsce.

NIP dla oddziału przedsiębiorcy zagranicznego

Zgodnie z polskim prawem, jeden podmiot może posiadać tylko jeden NIP, niezależnie od liczby prowadzonych działalności czy opłacanych podatków. Jednak w przypadku oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych pojawiają się pewne kontrowersje.

Stanowisko administracji skarbowej sugeruje, że oddział przedsiębiorcy zagranicznego zatrudniający pracowników w Polsce powinien posiadać odrębny NIP na potrzeby rozliczania podatku PIT oraz składek ZUS. W zakresie VAT i CIT oddział posługuje się NIP jednostki macierzystej.

Orzecznictwo sądów administracyjnych natomiast wskazuje, że oddział nie jest odrębnym podmiotem prawnym i nie ma obowiązku posiadania odrębnego NIP. Zatrudnianie pracowników i związane z tym obowiązki płatnika podatku PIT oraz składek ZUS realizowane są w ramach podmiotowości przedsiębiorcy zagranicznego.

Sukcesja NIP

NIP jest przypisany do konkretnego podmiotu i wygasa w przypadku jego likwidacji lub śmierci osoby fizycznej. Istnieją jednak sytuacje, w których NIP przechodzi na następcę prawnego, takie jak:

• Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa.
• Przekształcenie przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy.
• Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową.
• Przekształcenie spółki handlowej w inną spółkę handlową.
• Przekształcenie stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie rejestrowe.

Ponadto, NIP nadany przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa wraz z zakończeniem zarządu sukcesyjnego lub upływem terminu do jego ustanowienia.

Planowane zmiany dotyczące NIP dla działalności nierejestrowej

Osoby prowadzące działalność nierejestrową, zgodnie z art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, mogą mieć wątpliwości dotyczące obowiązku posiadania NIP. Obecnie administracja skarbowa stoi na stanowisku, że takie osoby nie muszą ubiegać się o NIP, jeśli korzystają ze zwolnienia podmiotowego VAT i nie są zobligowane do prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących. W przeciwnym razie konieczne jest uzyskanie NIP.

Planowane zmiany legislacyjne przewidują, że identyfikatorem podatkowym dla osób prowadzących działalność nierejestrową będzie numer PESEL. Jednak w przypadku rejestracji jako podatnik VAT lub obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących, konieczne będzie posiadanie NIP.

Więcej informacji o NIP przeczytasz na stronie biznes.gov.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2024 r. poz. 375 ze zm.)
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ([Dz.U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.

Jeśli potrzebujesz sprawdzonego partnera w biznesie, skontaktuj się z nami tutaj.

 

Zmiany 2025 w CIT – kluczowe wyzwania dla przedsiębiorców

Rok 2025 przynosi istotne zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), które stanowią wyzwanie dla wielu przedsiębiorców. Te zmiany 2025 obejmują nowe wymogi raportowania oraz wprowadzenie nowych podatków minimalnych. Aby skutecznie przygotować się na te zmiany, warto już teraz zapoznać się z ich szczegółami i wprowadzić odpowiednie procedury. Oto przegląd najważniejszych zmian na 2025 rok.

1. JPK_CIT – nowy wymóg raportowania

Wśród zmian 2025 w CIT najbardziej wyróżnia się wprowadzenie obowiązku przesyłania Jednolitego Pliku Kontrolnego CIT (JPK_CIT). Ten dokument będzie zawierał szczegółowe dane dotyczące rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych. Pierwsze raporty obejmą rok podatkowy 2025, a ich termin złożenia przypada na koniec marca 2026 roku.

Kto jest zobowiązany?

Zmiany 2025 przewidują, że na początek obowiązkiem tym zostaną objęte podatkowe grupy kapitałowe oraz firmy, których przychody w 2024 roku przekroczyły 50 mln euro. W kolejnych latach wymóg ten będzie sukcesywnie rozszerzany na innych podatników.

Dodatkowe wymagania od 2026 roku

Od 2026 roku JPK_CIT będzie musiał zawierać szczegółowe informacje, takie jak numery faktur wprowadzone w Krajowym Systemie e-Faktur oraz wyjaśnienia różnic między wynikiem bilansowym a podatkowym. Zmiany 2025 w tym zakresie mają na celu poprawę transparentności oraz uproszczenie kontroli podatkowych.

2. Krajowy podatek minimalny – nowa danina w ramach zmian 2025

W 2025 roku zostanie wprowadzony krajowy podatek minimalny, który obejmie podatników CIT, spełniających określone kryteria finansowe.

Podstawa i stawka podatku

Podatek minimalny, wprowadzony w ramach zmian 2025, wyniesie 10% podstawy opodatkowania, która obejmuje m.in.:

• 1,5% przychodów ze źródeł innych niż zyski kapitałowe,
• Nadwyżka kosztów finansowania dłużnego wobec podmiotów powiązanych,
• Koszty usług doradczych, opłat licencyjnych czy reklamowych przekraczające 3 mln zł.

Zmiany 2025 przewidują, że podatek minimalny będzie rozliczany w rocznym zeznaniu CIT, a jego kwota może zostać pomniejszona o podatek dochodowy.

3. Globalny podatek minimalny – zmiany 2025 dla największych grup kapitałowych

Zmiany 2025 obejmują również wprowadzenie globalnego podatku minimalnego, który ma zapewnić minimalny poziom opodatkowania dla międzynarodowych grup kapitałowych. Jego stawka efektywna wyniesie co najmniej 15%.

Dla kogo?

Zmiany 2025 obejmą grupy kapitałowe, których globalne przychody przekraczają 750 mln euro rocznie. W przypadku, gdy efektywna stawka podatkowa w danym kraju będzie niższa, podmiot będzie musiał uiścić podatek wyrównawczy do poziomu 15%.

Wpływ na działalność

Wprowadzone zmiany 2025 to część międzynarodowych wysiłków OECD i UE, które mają na celu zwalczanie agresywnej optymalizacji podatkowej. Polski rząd przewiduje, że regulacje te wpłyną na finanse grup kapitałowych działających w kraju.

Jak się przygotować na zmiany 2025?

Przedsiębiorcy powinni podjąć odpowiednie kroki, aby dostosować swoje procedury księgowe i podatkowe do nowych wymogów. Kluczowe działania obejmują:

1. Przeprowadzenie audytu podatkowego w celu sprawdzenia zgodności z nowymi wymogami.
2. Aktualizację oprogramowania księgowego zgodnie z wymogami raportowania JPK_CIT.
3. Przygotowanie się na dodatkowe obciążenia wynikające z krajowego i globalnego podatku minimalnego.

Podsumowanie

Rok 2025 będzie kluczowy dla przedsiębiorców w kontekście nowych regulacji podatkowych. Zmiany 2025, takie jak obowiązek raportowania JPK_CIT oraz wprowadzenie podatków minimalnych, wymagają starannego przygotowania i bieżącego monitorowania zmian w przepisach. Warto skorzystać z pomocy ekspertów, aby skutecznie dostosować się do nowych realiów i zminimalizować ryzyko

 

Więcej informacji na temat zmian znajdziesz na oficjalnej stronie podatkowej.

Masz pytania? Skontaktuj się z nami tutaj i upewnij się, że działasz zgodnie z przepisami!